Najpoznatiji srpski naučnici

Na pitanje ko su najveći srpski naučnici se najčešće dobije odgovor u jednini, a kada treba reći i koji još, obično nema više kandidata. I taj jedan kog svi znaju nije „izumeo struju“ jer se Volta igrao baterijama u 18. veku, a za pojam statički elektricitet su znali i stari Grci. Srbi su poklonili svetu naučnike iz mnogih oblasti poput Jovana Cvijića ili Josifa Pančića, ali ćemo se ograničiti na najpoznatije matematičare i fizičare srpske nacionalnosti.

Nikola Tesla je rođen 10. jula 1856. godine u mestu Smiljan kod Gospića u Lici. Preminuo je 7. januara 1943. u Njujorku, a posmrtni ostaci se nalaze u njegovom muzeju u Beogradu. Teško je izdvojiti najvažnije od njegovih 700 patenata iz oblasti fizike, elektrotehnike i radio tehnike. Ipak, izdvajaju se polifazni sistem (trofazne struje), obrtno magnetno polje, sinhroni i asinhroni motor, kao i Teslin transformator, visokofrekventne struje i mnogi drugi. Verovatno i to nije sve jer je Tesla uvek živeo povučenim i tajanstvenim životom i uz njega se vezuju mnoge kontraverzne informacije.

Na pitanje koji je njegov najveći doprinos može se reći da je ključni čovek u izgradnji prve hidrocentrale na Nijagari, pronalazač radija i da je zaslužan za daljinski upravljač.

U Teslinu čast, jedinica za magnetnu indukciju i aerodrom u Beogradu nose njegovo ime.

Mihailo Pupin je rođen 4. oktobra 1854. godine Idvoru u Banatu, pa se često pominje i kao Mihailo Idvorski Pupin. Kao i Tesla živeo je i radio u Njujorku gde je preminuo 12. marta 1935. godine. Bio je pronalazač, profesor na univerzitetu Kolumbija, a dobitnik je i Pulicerove nagrade 1924. godine za svoje autobiografsko delo „Od pašnjaka do naučenjaka“. Najznačajnija Pupinova otkrića su vezana za telefoniju i telegrafiju, a životno delo su Pupinovi kalemovi.

Ruđer Bošković (1711. Dubrovnik – 1787. Milano) je bio filozof, matematičar, inženjer, arhitekta, a bavio se i poezijom. Bio je profesor univerziteta, osnivač milanske opservatorije i direktor Optičkog instituta Francuske mornarice. Izračunao je dimenzije i spljoštenost Zemlje. Nasuprot Njutnovom shvatanju, smatrao je vreme i prostor relativnim, pa se naziva pretečom Ajnštajna.

Mileva Marić Ajnštajn (1875. Titel – 1948. Cirih) je bila prva supruga Alberta Ajnštajna. Po struci matematičar, smatra se zaslužnom za rane radove koji su pripisivani njenom suprugu. Koliki je njen udeo nije poznato i to je predmet brojnih polemika.

Milutin Milanković (1879. Dalj – 1958. Beograd) je bio građevinski inženjer, geofizičar, klimatolog, astronom, osnivač katedre za nebesku mehaniku na Beogradskom univerzitetu i svetski uvažavan naučnik poznat po teoriji ledenih doba koja povezuje zemljinu orbitu sa klimatskim procenama. Takođe je poznat i Milankovićev kalendar koji je precizniji od aktuelnog gregorijanskog i crkvenog julijanskog. Naime, julijanski kalendar odstupa u odnosu na astronomsku godinu oko 11 minuta, gregorijanski oko 27, dok Milankovićev odstupa svega 2,75 sekundi godišnje.

Mihailo Petrović Alas (1868. Beograd – 1943. Beograd) je bio jedini matematičar u 100 najznamenitijih Srba. Objavio je veliki broj radova iz matematike, a osnivač je beogradske matematičke škole. Sve doktorske disertacije iz matematike na Beogradskom univerzitetu od 1912. do 1941. su bile pod njegovim mentorstvom.